Ένα ταξίδι στην Πρέβεζα ξεκινά πίσω από τις διάσημες παραλίες της, ανακαλύπτοντας τα αυθεντικά χωριά της ακτογραμμής, με την πλούσια ιστορία και ζωντανή παράδοση. Αντί να επικεντρωνόμαστε μόνο στην ακτή, φέρνουμε στο προσκήνιο τον οικιστικό χαρακτήρα των χωριών Μύτικα, Καναλίου, Καστροσυκιάς, Ριζών, Βράχου και Λούτσας. Μέσα από γραφικές πλατείες, εκκλησίες και καφενεία, αποκαλύπτονται οι ρίζες και η καθημερινή ζωή των κατοίκων, στοιχείο που μετατρέπει κάθε χωριό σε αυθεντική πύλη για τον πολιτισμό και το φυσικό τοπίο της Πρέβεζας.
Ο Μύτικας υπήρξε παλιό ψαροχώρι που διατηρεί ακόμα σε πολλά σημεία την παραδοσιακή του μορφή. Χτισμένος σε χαμηλό λοφίσκο πάνω από μικρό κόλπο με ψιλή άμμο, το χωριό αναπτύχθηκε γύρω από το λιμανάκι του. Ακόμα και σήμερα η αλιεία και η γεωργία συνυπάρχουν με τις υπηρεσίες του τουρισμού. Τα πετρόκτιστα σπίτια και τα λιθόστρωτα σοκάκια οδηγούν στην κεντρική πλατεία, όπου υπάρχει η μικρή εκκλησία των Ταξιαρχών. Στο χωριό θα βρείτε παραδοσιακές ταβέρνες με σπιτικά φαγητά και φρέσκα ψαρικά, αλλά και καφετέριες για πρωινό και απογευματινό καφέ. Όλη η περιοχή βυθίζεται σε ελαιώνες και κήπους, ενώ σε κοντινή απόσταση (περίπου 5 χλμ.) δεσπόζει το ιστορικό μοναστήρι του Αγίου Δημητρίου, κτίσμα του 17ου αιώνα με όμορφη θέα προς τη θάλασσα. Κάθε φθινόπωρο στο χωριό διοργανώνονται τοπικά πανηγύρια και γιορτές με παραδοσιακή μουσική, διατηρώντας ζωντανή την κοινωνική ζωή των ντόπιων.
Το Κανάλι είναι ένας ήσυχος οικισμός περίπου 15 χλμ. βόρεια της Πρέβεζας, σε υψόμετρο 70 μέτρων. Το χωριό εκτείνεται κατά μήκος του παραλιακού δρόμου προς Ηγουμενίτσα και ο πληθυσμός του ασχολείται κυρίως με τη γεωργία και το εμπόριο. Η κοντινή αμμουδιά θεωρείται σημαντικό οικότοπο, καθώς εκεί εκβάλλει ο ποταμός Αχέροντας, ενώ οι οικογένειες που το επισκέπτονται εκτιμούν τα ρηχά νερά της και την υπέροχη θέα στο Ιόνιο. Κατά τις τελευταίες δεκαετίες το Κανάλι εξελίχθηκε σε δημοφιλή καλοκαιρινό προορισμό, με οργανωμένα ενοικιαζόμενα δωμάτια και μικρά ξενοδοχεία, χωρίς όμως να χάνει τη γαλήνη του χωριού. Πάνω από την ακτή απλώνεται πευκοδάσος που προσφέρει δροσιά, ενώ στην πλατεία του χωριού υπάρχει τοπικό καφενείο και ψαροταβέρνες όπου οι κάτοικοι ψήνουν στον παραδοσιακό φούρνο ντόπιους μεζέδες με θαλασσινά. H παραμονή στα στενά δρομάκια του Καναλιού αποκαλύπτει την απλότητα και τη ζεστασιά της παραδοσιακής ζωής στην Ήπειρο.
Η Καστροσυκιά ένα γραφικό χωριό της Πρέβεζας, 22 χλμ. βόρεια της πόλης. Το όνομά του προέρχεται από έναν μεγάλο βράχο στην άκρη του οικισμού που μοιάζει με κάστρο και καλύπτεται από άγριες συκιές . Η περιοχή κατοικήθηκε τον 17ο αιώνα από πρόσφυγες από την Λάμαρη, που αναζητούσαν προστασία από τις επιδρομές των Τούρκων. Σήμερα το χωριό διαθέτει όμορφες παραδοσιακές κατοικίες με κεραμοσκεπές και μικρές αυλές γεμάτες λουλούδια, ενώ η πλατεία του και η εκκλησία της Αγίας Πελαγίας (χτισμένη το 1770) βρίσκονται στο κέντρο του οικισμού. Η Καστροσυκιά διακρίνεται για τη μεγάλη, χρυσή αμμουδιά της που συνεχίζεται αμείωτη και το γραφικό θαλασσινό τοπίο με ανοιχτό ορίζοντα στο Ιόνιο. Η παραλία έχει βραβευτεί με «Γαλάζια Σημαία» για την καθαρότητά της, ενώ το δάσος πεύκων που απλώνεται αμφιθεατρικά πίσω από τον οικισμό χαρίζει μοναδική γοητεία. Στα καφενεία και τις ταβέρνες του χωριού σερβίρονται φρέσκα ψάρια και μαγειρευτά φαγητά με τοπικές γεύσεις. Το πανηγύρι της Αγίας Πελαγίας στις 4 Μαΐου αποτελεί σημαντικό θρησκευτικό γεγονός, όπου οι κάτοικοι συγκεντρώνονται στην ομώνυμη εκκλησία για λειτουργία και παραδοσιακά τραγούδια.
Τα Ριζά είναι ορεινό χωριό του Ζαλόγγου, χτισμένο στους πρόποδες του Λέκατσας σε υψόμετρο περίπου 120 μέτρων. Ξεχωρίζει για τους ανθισμένους ελαιώνες, τις φυσικές πηγές του και το βυζαντινό Κάστρο της Ρινιάσας (ή Θωμόκαστρο), φρούριο του 14ου αιώνα που διατηρείται σε ερείπια αλλά προσφέρει εντυπωσιακή θέα προς τη θάλασσα. Ο οικισμός αποτελεί ένα μωσαϊκό παραδοσιακών σπιτιών από λιθοδομή, διάσπαρτων μέσα στον καταπράσινο ελαιώνα. Η καθημερινή ζωή περιστρέφεται γύρω από τη γεωργία και την κτηνοτροφία· παρόλα αυτά, ο επισκέπτης θα βρει στο χωριό μικρά καφενεία και ταβέρνες όπου σερβίρονται φρέσκα ψάρια και ντόπια μαγειρευτά με τοπικά προϊόντα. Στις 6 Αυγούστου, ημέρα της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, γίνεται το τοπικό πανηγύρι, όπου πλήθος κόσμου ανηφορίζει προς την εκκλησία για τη λιτάνευση της εικόνας, ζώντας ένα μικρό κομμάτι της θρησκευτικής παράδοσης των κατοίκων. Τα Ριζά βρέχονται από το Ιόνιο Πέλαγος στη βόρεια πλευρά τους, με μικρή παραλία με ψιλή άμμο και κρυστάλλινα νερά, αποτελώντας ιδανικό μέρος για χαλάρωση στη φύση.
Το όνομα του χωριού οφείλεται σε δύο μεγάλους βράχους στη νοτιοδυτική πλευρά του, που δεσπόζουν στην ακτή. Κτισμένος σε υψόμετρο περίπου 270 μέτρων με θέα προς το πέλαγος, ο Βράχος διατηρεί έναν κυρίως αγροτικό χαρακτήρα: οι κάτοικοί του ασχολούνται με τη γεωργία, την κτηνοτροφία και παραδοσιακά με την αλιεία. Η πλατεία του χωριού και τα καφενεία του βρίσκονται στον υψηλότερο λόφο, προσφέροντας πανοραμική θέα στον ορίζοντα. Από εκεί ξεκινά πευκόφυτο μονοπάτι που οδηγεί στην παραλία, ενώ η ίδια η κοιλάδα γύρω καλύπτεται από ελαιώνες και αγρούς. Κάθε χρόνο, στις 6 και 7 Ιουλίου, γιορτάζεται η Αγία Κυριακή (προστάτιδα του χωριού) με θρησκευτικές ακολουθίες και τοπική πανήγυρη. Οι ταβέρνες του Βράχου σερβίρουν ντόπια κρέατα και φρέσκα ψάρια, ενώ το «καφεκοπτείο» του χωριού συγκεντρώνει τους ηλικιωμένους για κουβέντα μετά τον καφέ. Η περιοχή προσφέρει επίσης υπέροχη θέα στο ηλιοβασίλεμα: η δυτική ακτή, βουτηγμένη σε καταπράσινα πεύκα, γίνεται «κόσκινο» ασημένιων ακτίνων καθώς ο ήλιος βυθίζεται στον Ιόνιο.
Η Λούτσα είναι παραθαλάσσιο χωριό που ανήκει στο Δήμο Πάργας, αλλά αποτελεί οργανικό τμήμα του ενιαίου τουριστικού μετώπου «Βράχος-Λούτσα». Χτισμένη σε χαμηλό υψόμετρο, φιλοξενεί περίπου 330 κατοίκους και περιβάλλεται από πυκνά πευκοδάση. Στο χωριό υπάρχουν πέντε εκκλησίες: ο Άγιος Γεώργιος (πολιούχος), η Παναγία, ο Άγιος Νικόλαος, η Αγία Βαρβάρα και η Μεταμόρφωση του Σωτήρος. Το θρησκευτικό κέντρο είναι ο ναός της Μεταμορφώσεως (6 Αυγούστου), όπου τελείται και το ετήσιο πανηγύρι με μεγάλη συμμετοχή ντόπιων και επισκεπτών. Από το βορρά μέχρι την παραλία της Λούτσας εκτείνεται το πευκοδάσος της περιοχής, συνολικής έκτασης περίπου 800 στρεμμάτων, το οποίο δίνει μοναδική ομορφιά στο τοπίο.
Τα παραπάνω χωριά, παρότι γειτονεύουν με δημοφιλείς παραλίες της Πρέβεζας, διατηρούν ζωντανή την ιστορική και πολιτιστική τους ταυτότητα. Η ιδιαίτερη αρχιτεκτονική τους με σπίτια από ντόπια υλικά, οι πλατείες με τα γέρικα πλατάνια, οι μικροί ναοί και τα καφενεία στους δρόμους τους, όλα ενώνουν το παρελθόν με το παρόν. Μαζί με το επιβλητικό φυσικό περιβάλλον (ελαιώνες, δάση, αμφιθεατρική θέα στο Ιόνιο) τα χωριά αυτά δημιουργούν μια αυθεντική εμπειρία – πραγματικές πύλες στη γνήσια Ήπειρο. Οι επισκέπτες αποχωρούν έχοντας γνωρίσει μια άλλη όψη της Πρέβεζας, λιγότερο τουριστική αλλά βαθιά ανθρώπινη και αυθεντική.
